Đặc điểm Trâu Langbiang

Nhìn chung, trâu LangBiAng rất quý, hình dáng của chúng cũng lạ, dưới cổ con nào cũng có 2-3 vầng trắng, mặt nhiều đốm trắng, rất hung dữ, sừng dài, cong hình cánh cung. Loại trâu này được người dân tộc (K’Hor) ở đây coi như một linh vật, trâu chỉ được nuôi để giết thịt và người dân cũng chỉ thịt vào những ngày đặc biệt như lễ hội truyền thống hay cưới, hỏi[3].

Ngoại hình

Trâu của người Lạch có những đặc điểm khác với các giống trâu đã có trong Atlat các giống vật nuôi ở Việt Nam[2]. Giống trâu Lang Biang ở xứ này có vóc dáng to lớn nhất Việt Nam, chúng to lớn như giống trâu Murrah nổi tiếng của Ấn Độ. Loại trâu Langbiang có cổ dài và nhỏ, sừng to và cong hình cánh cung, chân to, ngắn, mông nở, 2-3 vòng trắng dưới cổ rất dễ nhìn, mặt và mắt có nhiều điểm trắng. Về tầm vóc, có thể nói đây là loại trâu đầm to nhất so với những con trâu đầm trong các giống trâu ở các vùng miền khác của Việt Nam. Khối lượng trung bình của con đực Lang Biang là 669 kg, con cái là 500 kg, cá biệt có những con còn đạt tới 874 kg (vòng ngực 223 cm, chiều cao thân 139 cm), trong khi đó, trâu đầm to nhất ở Việt Nam cũng chỉ nặng 450–500 kg[1].

Mỗi con trâu đều có nét mặt, màu lông, dáng sừng và tâm tính riêng nên dù thả hàng ngàn con vào rừng nhưng không nhầm lẫn[4]. Trâu tốt cần đáp ứng nhiều yếu tố. Đầu tiên là các xoáy của chúng, hai xoáy đối xứng ở dưới vai, hai đùi và xoáy ở giữa sống lưng, nếu lệch thì không tốt. Trâu có xoáy ở cổ sẽ là con trâu uống nước nhiều, hay ăn vặt nên sẽ không cày tốt. Con trâu nếu hai chân thẳng hoặc khuỳnh ra thì sẽ cày khỏe, ngược lại nếu hai chân hóp vào hoặc di chuyển mà hai chân chạm nhau sẽ là con trâu yếu. Đây là cách chọn trâu trước đây khi trâu còn được sử dụng để lấy sức kéo.

Tập tính

Trâu Langbiang không những thịt ngon mà cày cũng rất giỏi. Chúng có thể nghe theo hiệu lệnh mà đi các đường sát bờ, đường vuông góc rất chuẩn, thậm chí hô ba bước là nó bước ba bước, một bước là nó bước một bước[4]. Trâu nhà thả rừng có những thói quen rất ít thay đổi. Sáng sớm khoảng 4g chúng chui ra từ các vạt rừng rậm dưới thung lũng để lên đồi ăn cỏ. Khoảng 10g nắng gay gắt chúng kiếm những đầm bùn ẩm ướt để đằm và tìm cỏ ăn lúc 16g khi bóng mặt trời dần râm mát. Chúng ăn ngủ mỗi vùng khoảng 1-2 tháng trước khi di chuyển sang vùng cỏ khác. Chỉ có chủ trâu mới biết rõ nơi chúng sống, biết con nào hung dữ và dễ dàng bắt được chúng. Trâu nhà nhiều ngày sống trong rừng rất thèm muối. Chúng sẽ ăn muối chủ thả trên cỏ để về nhà. Trâu rừng khi thả trong rừng lâu sẽ trở nên hung dữ và có thể tấn công con người nhất là khi bị kích động về âm thanh hoặc về màu sắc[5].

Mặc dù trâu có thể ung dung gặm cỏ nhưng nếu nghe thấy tiếng động, cả đàn sẽ ngừng ăn, xoay mặt về phía tiếng động và nhanh chóng quây thành vòng tròn. Những con trâu to kềnh càng với cặp sừng dài và cong như cánh cung trấn thủ vòng ngoài, còn các nghé con được mẹ lùa vào giữa, một vài con kêu ò…ò… tức giận. Đó là cách đàn thú rừng bảo vệ nhau. Có những sống trong rừng gần chục năm nên rất dữ, có thể tấn công người do đó không nên đến gần chúng. Chúng phải tự kiếm ăn, chống chọi với thú dữ, đấu với những đàn trâu khác để giành đồi cỏ nên nhiễm bản năng tự vệ của loài thú hoang, bản năng hoang dã di truyền từ thuở xa xưa trỗi dậy[6].

Chất lượng thịt

Nhờ ăn cỏ tơrñăng (tơ-rang) là loại cỏ riêng có ở vùng Măng Linh, Đạ Nghịt, Păng Tiên, Lạc Dương nên trâu Lang Biang to lớn, dũng mãnh và thịt ngon hơn hẳn các vùng khác. Nhiều con trâu đã bị thua và bỏ chạy trong các cuộc húc nhau nhưng khi được cho ăn cỏ Tơ-rang thì hùng dũng quay lại đấu tiếp[4]. Có khẳng định rằng ở Việt Nam không có thịt trâu nào ngon bằng trâu Lang Biang và cũng không loài trâu nào to đẹp như thế[2]. Loại thịt trâu này chắc nhưng mềm, da mỏng, thịt thơm và hầu như không bèo nhèo[4]. Hai con trâu cùng tuổi, dáng vóc bề ngoài ngang nhau nhưng khi đưa lên cân thì trâu Lang Biang thường cũng nặng ký hơn do chắc thịt[2].

Thịt trâu ở các vùng khác khi để sẽ bị dĩnh nước ra nhiều do đó khi nướng chín không những không bị xẹp đi mà còn nở thêm, còn thịt trâu Lạc Dương thì lượng nước dĩnh ra không đáng kể do đó trâu vùng này có tiếng thịt ngon nên luôn được ưu tiên cho vào mổ trước[4]. Loại thịt trâu Lang Biang này rất đặc biệt, độ chắc và ngon đã nổi tiếng, chúng sống như trâu rừng, khi nào cần thịt thì người dân sẽ vào rừng bắt về. Và cũng vì thế mà thịt trâu Lang Biang chắc và thơm ngon hơn[7].

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Trâu Langbiang http://baodulich.com/index.php?do=news&act=detail&... http://vn.answers.yahoo.com/question/index?qid=200... http://dalattourist.net/modules.php?name=News&file... http://www.baobinhdinh.com.vn/564/2004/7/12213/ http://congan.com.vn/the-thao-van-hoa/van-hoa/ky-l... http://ihay.thanhnien.com.vn/mon-ngon/thom-ngao-ng... http://www.thuvienhaiphu.com.vn/tvso/library.exe?e... http://daidoanket.vn/PrintPreview.aspx?ID=22018 http://www.kontum.gov.vn/news/news.php?pageid=0000... http://www.quangngai.gov.vn/quangngai/tiengviet/ba...